16 Mart 2010 Salı

Helebce




















Li jor tête gire-gir û hume-huma bavirok û têyaran e
Her der xistiye nava agir û mij û dûman e
Li jêr tête qîre-qîra zarokan, hawara dayik û bavan e
Dîsa dîrok xwe nû ve dike weke carek ji caran e
Weke Diyarbekir, weke Palo û Gênc û Agirî, Dêrsim
Weke Mahabat û weke Berzan e
Îro dîsa li Deşta Silêmaniyê, li kêleka Hendirê, li bajarê helebçê
Fermana me Kurdan e, ferman e, ferman e...
(Perwer - 1988)

Read more...

6 Mart 2010 Cumartesi

2000’ ler Çocuğu: Moda

Yakın geçmiş hakkında konuşmak her zaman sıradan gelir insanlara, çünkü yakındır da ondan. Aslında geçmişte ne yaptığımızı, ne giydiğimizi, ne yediğimizi, ne dinlediğimizi hep birkaç yıl gecikmeli olarak farkına varmışızdır. Bu farkına varmanın sonrasında da ya yüzümüzde bir tebessüm oluşmuş ya da durduk yere karın ağrısı çeker olmuşuzdur. Sessiz sedasız 2000'li yılları kapattığımız şu günlerde henüz konuşmak için çok erken bir tarihi konuşmak için karşınızdayım.

Bilinçsizce geçirdiğim 80'ler ve 90'lar tam olarak hangisinin başında ve sonunda çocuk olduğumdan da emin değilim hala köyden şehre yapılan göçlerin ve modayı Batı’dan mı alsak yoksa kendimiz mi yaratsak kafa karışıklığının etkisiyle giyim kuşamımızda büyük felaketleri geride bıraktığımız dönemlerdi. Bu yüzden yakın geçmişi konuşmaya başlamadan önce bağlantı kurabilmek için daha öncesini de anlatmak gerekli.

Öncelikle 80'ler. Dünya da kadınlar ile erkeklerin arasında görüntü farkının en aza indirgendiği yıllardır. Bol miktarda uzun saçlı ve renkli elbiseli erkek görebileceğimiz bu yıllarda, erkeklerin giydiği tarzda ama geniş omuzlu olanından takım elbiseler giyen kadınları bol miktarda görmekte mümkündür. Ülkemize ise moda bu yıllarda birkaç yıl gecikmeli geldiğinden dolayı pantolonları göğüs altına kadar çekip tişörtlerini, kazaklarını ve gömleklerini pantolonun altına koymanın moda olduğu yıllar olarak baş göstermiştir 80'ler.


90'lara geldiğimizde nihayet bu kıyafetler pantolon üstüne çıkmıştır. Bu yılların fark yaratan kıyafetleri arasında çıplak giyilince kaşıntı yapan oduncu gömlekleri, kot montları (söylemesi zor bir tamlamadır) ve kot gömlekleri de sayabiliriz. Tayt dediğimiz her renginden ve deseninden olan ayrıca altında ayak altına geçen bir kulplu modelleri de olan elbiseler ülkemizde kadınları tercih ettiği elbiselerdendir. Tayt giyen kadınların vazgeçilmez aksesuarlarından biriside bu dönemde ülkemizdeki en ücra köşeye dahi ulaştırılan stres bilezikleridir.

Bu dönem kadınlarında uzun kakül bırakıp sonra bu kakülleri fön makinesiyle saatlerce uğraşıp arkadan öne doğru havadan büyükçe dalgalarla yuvarlamak zerafetin simgesi olmuştur. Erkeklerde ise kısmi perçem bırakma şeklinde gelişmiştir bu kakül olayları. Daha sonraları Tarkan’ın havaya dikili saç modelinin ortaya çıkışı ile birlikte genç erkekler arasında saçlarını Tarkan modeli yapma yarışı başlamıştır. Yine berberlerde saçları artık alabluz ya da asker tıraşı yapmak yerine çizgisiz(izsiz) ya da çizgili(izli) Amerikan tıraşı yapmak bu dönemde baş göstermiştir. Kot giyisilerin yaygınlaşmasıyla birlikte erkekler ve kadınlar arasında eskiyen pantolonlarını dizlere kadar kesip uçlarından biraz püskül bırakıp şort haline getirmişlerdir. Freebag denilen içine her türlü gereksiz eşyayı koyduğumuz tuhaf, tipsiz çantaların oldukça revaçta olduğu yıllardır 90'lar.

2000'lere doğru geldiğimizde ise müzik dinlemek, yabancı film ya da dizi seyretmek bedava olmuştur. Bu da yeni modaların kolayca ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Siyah siyah giyinen metalci gençlerin yanı sıra kendini gothic olarak adlandıran ağzını yüzünü siyaha boyayan gençler bu döneme aittir. 2000'lerin sonlarına doğru gothiclerin kısmi devamı şeklinde baş gösteren, gerçekte batıda ortaya çıkmış bir kültür olan, kısmen Japon animelerinin de katkısıyla Emo denilen insan tipleri ortaya çıkmıştır. Bu tip insanlarda saçlarını fönleyip daha sonra yüzünün belli bir kısmını kapatacak şekilde taramak modadır. Altta ise genelde dar paçalı düşük belli pantolonların yanı sıra 2000'lerin en büyük modalarından olan Converse marka ayakkabılarla uyum sağlanmıştır.

Bir başka yenilik ise HipHop ve/veya Rap Müzik dinleyen kesimdedir. 2-3 beden büyük tişörtler, uzun ve bol şortlar ve pantolonlar, kafaya ters ya da yan şekilde takılan kepler, kapşonlu bol sweatshirtler bu kesimin tercih ettiği kıyafetlerdir.

Sıradan olan ya da sıradan görünmek isteyen insanların cephesinde baştan aşağı ve içten dışa bir hayli değişiklerin yaşandığı yıllardır 2000'ler. Öyle ki kadınlarda eski tip külotların yerini bu dönemde tanga denilen ve erkekler arasında ne zaman eğilecekte göreceğiz tangasını dedirten şeytan icadı iç çamaşırlar almıştır. Erkekler ise sıkı beyaz donların yerine boxer denilen kısa şortları giymeye başlamıştır. Eskisine oranla daha rahat olan boxerların, bazen tartışmalara sebepte olsa, zamanla üzerinde değişik tarzda ve her kesime hitap eden resimlileri de çıkmıştır.

Kol kaslarına güvenen erkekler arasında tişörtlerin kollarını kıvırmak bu dönemde ortaya çıkmış bir modadır. Üzerinde ne yazdığını anlamadan alınan tişörtlerin yerini bu dönemde mesaj içerikli veya basit kelimelerin yazılı olduğu tişörtler almıştır. Student..…Farklıyım Özelim…..Engelleri Kaldır…..Döner….. PZVNK..…Aç Dersen Açarım..… Birasal Isınmaya Hayır…..Errorla Mücadele….. ORHANBENCEGAY…..Kıyamet gelse de kopsak…..WashingIroningFuckinEtc..(İlk harfleri okuyunca Wife çıkıyor)….. Normale…..Murder King….. Half Man Half Horse…..F.B.I.(Female Body Inspector)…..I am a Virgin….. Hotmale..…Hell yea I am WEIRD…..ABCDEFUCK…..Trust Me I’m Psycho…..Windows Bezgini….I came I saw I drunk I Forgot..…Shut the Fuck Up and Drink Your Beer..…Genel İçici..…Sana bi korum bir de Intel Dual Core gibi gördüğünüzde giyenin yüzüne tükürtebilecek cinsten olan, bazen alakasız insanların üstünde bile görebileceğiniz şakalı kıyafetler bir hayli popülerdir 2000'lerde. Yine bu dönemde tişörtlere rakip olacak body denilen kıyafetler çıkmıştır. Kadınlar arasında daha yaygın olan body ler özellikle vücut hatlarına güvenenlerin vazgeçilmezlerinden olmuştur. 80'lerin ve 90'ların o yüksek belli pantolonlarının aksine bu dönemde artık insanlar düşük belli ve/veya taşlanmış kot pantolonlar giymeye başlamıştır. Spor mu giyineyim yoksa klasik mi diye karasız kalan erkeklerin kot pantolon üstüne kumaş ceket, altına da uzun sivri kovboy ayakkabısı giymesi doğal bir hal almıştır. Yine kargo tipi denilen ve orasında burasında bir sürü cebi olan pantolonlar 2000'lerin vazgeçilmezlerindendir.

Kadınlar bu dönemde saçlarını eskisine oranla daha sade şekillere sokarken, kullandıkları boyalar, takılar ve aksesuarla bu eksiklikleri gidermişlerdir. Avize şeklinde küpeler, koca koca güneş gözlükleri, seyahat çantası kadar büyük kol çantaları, büyük boncuklu kolyeler, bacak uzunluğunu kadar büyük botlar kadınlar arasında bir hayli ilgi görmüştür. Erkekler cephesinde ise tamamen havaya dikilen saçlar yerini yanlar ya da önler yatırılıp kalan yerleri havaya dikilen saçlara bırakmıştır. Kısmi olarak Tarkan saç modeline rakip bu kez İlhan Mansız’ın az uzatılıp fönlenip yüzün belli bir kısmını kapatan saç modeli bir hayli popüler olmuştur. Yine kısa saçın arka tarafından bir tutam saçı kuyruk şeklinde uzatmak tercih sebebidir.

Plajlarda ise erkekler artık slip mayo giymek yerine uzun şortları tercih etmeye başlamışlardır. Kadınlar arasında bikiniler yine vazgeçilmezdir. Bunun yanı sıra erkek bikinisi denilen mankiniler bu yılların en ilginç buluşlarındandır. Tesettürlü kadınlar da 2000'lerle birlikte havuza, denize girmeye başlamışlardır. Kendileri için özel üretilen haşema denilen kıyafetlerle plajlarda boy göstermişlerdir. Özellikle yaz aylarında vazgeçemediğimiz terliklerin parmak arası denilen ve genelde ayakları yara yapan türleri 2000'lerin unutulmazları arasındadır...



Her ne kadar 2000'ler geçmişin taklidi olarakta görülse de, içinde yaşadığımız için bize pek bir anlam ifade etmese de, bu yılların kendine özgü bir tarzı vardır diyebiliriz. Dünyayı artık daha rahat ve daha hızlı takip edebiliyor oluşumuz önümüzdeki yıllar içindede yeni tarzların ortaya çıkmasını daha da kolaylaştıracaktır. Buradan hareketle de giyim kuşamımızdaki değişmelerin artık daha kısa süreli ve daha fazla olacağı sonucuna varabiliriz.

Read more...